Teknolojinin ve internetin gelişmesi ile birlikte çocuklarımızı internet ve teknolojik uzak tutamaz hale geldik. Bu doğrultuda çocukların çok daha güvenilir bir ortamda internete girmesi ve internette yer alan web sitelerini ziyaret etmesi gerekmektedir. Bu sayede çocuğunuzun internette neler yaptığına hakim olabilir ve onu internet ortamında karşılaşabileceği olumsuzluklardan koruyabilirsiniz.
Teknolojinin artık yaşamın bir parçası haline geldiği göz önüne alındığında çocuklarında bu teknoloji dünyasından uzakta bir hayat sürdürmeleri beklenemez. İnternet dilini adeta ana dili gibi bilen çocukların internet kopabilmeleri de mümkün değildir. Bu noktada çocuklarınıza güvenilir bir internet ortamı sunmak ailelerin görevidir. Aksi takdirde çeşitli problemler ile karşılaşabilir ve çocuğunuzun bu ortamlardan uzak durmasını engelleyemeyebilirsiniz. Peki, çocuklara güvenilir bir internet ortamı sunmak için yapılmalıdır? Gelin hep birlikte inceleyelim.
"İnternet" varoluşsal yapısı gereği sınırı olmayan ve uçsuz bucaksız bir ortamdır ve filtreleme süreci biraz zorlu olabilir . Bu noktada bu yazımızda sizlere internet deneyimini çocuğunuzla nasıl paylaşacağınız ve çocuğunuz etrafınızda olmadığında dahi iyi durumda olduklarından nasıl emin olacağınız konusunda öneriler sunacağız.
Çocuklarınıza karşı karşıya kalabilecekleri çevrimiçi riskler ve tehditlerden nasıl kaçınılacağı veya bunların nasıl bildirileceği hakkında bilgi vermek, çevrimiçi güvenliklerini sağlamak için atabileceğiniz en önemli adımlardan biridir. Ama önce bu riskleri kendiniz anlamalısınız. Öncelikle kendinizi "medya okur yazarlığı" konusunda geliştirmelisiniz. Bu konu hakkında pek çok üniversitenin erişebilir Türkçe kaynakları bulunmaktadır. Devamında ise çevrim içi ortamdaki en son teknolojiler, uygulamalar ve sosyal medya trendlerinden haberdar olmanız gerekir. Örneğin yetişkinlere yönelik içeriklerde dahi pek çok problemli içerik bulunduran Youtube uygulamasında bile "Youtube Kids" adında bir alternatif vardır. Çocuklara yönelik bir filtrasyondan geçen uygulamalardan haberdar olmak çocuğunz için güvenli internet adımı için başlangıcı oluşturur.
İnternet terminolojisine ve teknolojilerine hakim olmayan bireyler başlangıçta oldukça zorlanabilir, ancak sizi çevrimiçi ortamda neler bekleyeceğiniz konusunda çocuklarınızla konuşmaya daha iyi hazırlar. Dolayısıyla önce kendinizi bilinçlendirmek adına, yazımızın sonundaki çeşitli akademik çalışmalara yönlendireceğimiz linklerden faydalanabilirsiniz.
Neredeyse her internet araması, denklemde filtreler ve ebeveyn kontrolleri olsa bile, çocuğun sakıncalı içeriğe maruz kalmasıyla sonuçlanabilir. Masum bir Google ev ödevi ile ilgili yardım araması, bir çocuk hariç, hiç kimse tarafından görülmemesi gereken bağlantılara yol açabilir. İnternetin hayatımıza soktuğu "metinlerarasılık" kavramı, tam anlamıyla bir korunmanın önüne geçer. X bir metnin içine yerleştirilen linklendirilmiş bir kelime, çocuğunuzu istenmeyen tehlikeli sayfalara yönlendirebilir.
Denetimsiz sohbet odaları, genç kullanıcılar için internetteki en tehlikeli alanlardan bazılarıdır. Günümüzde bu sohbet odaları yerlerini Instagram ve Facebook üzerindeki sohbet gruplarına evrilmiştir. “Siber-Asker” olarak da adlandırılan sahtekarlar, bu tür sohbet odalarında diğer çocuklar gibi rol yaparak arkadaş olurlar ve kurbanlarının güvenini kazanırlar. Sahketarların amacına göre çocuklar fiziksel veya manevi olarak sömürülür. Bu noktada ek olarak, cinsiyet farketmeksizin bir pedofili tehlikesi ile karşı karşıya kalırız. Dünyanın her noktasında erkek veya kız çocuğu cinsiyetleri farketmeksizin, pek çok cinsel saldırı yaşamakta ve çocuklarımız başlangıçta güvendikleri sapıklar tarafından çok zor zamanlar geçirebilmekteler. Bu zor zamanlar intiharlara kadar gidebilmekte ve bu nedenle de çocukların güvenli internet kullanımı, ailelere çok büyük bir sorumluluk yüklemektedir. Kayıtlara göre çocukların en çok tehdit edildikleri konu, "Benim için şunu yapmazsan, X bir şeyi ailene söylerim" argümanıdır. Bu nedenle çocuğunuz ile aranızda kuracağınız güven ilişkisi, çocuklarınızın bu tarz problemler karşısında sapıklara karşı gösterecekleri dik duruşluluk bağlamında çok önemlidir. Yaptığı bir hata karşısında ailesinin sırt dönmeyeceğini bilen çocuklar bu tarz sapıklara karşı daha başarılı bir duruş sergilerler.
Siber-Askerlerin davranışları, kırıcı metinler veya e-postalar göndermek ve Facebook ve Twitter gibi sosyal ağlarda incitici öğeler yayınlamak olarak toparlanabilir. Diğer örnekler arasında, incitici söylentilerin sosyal ağlar, grup metinleri veya sosyal paylaşımlar aracılığıyla kamuya duyurulması yer alır. Siber zorbalık , günümüzün çevrimiçi gençleri için başka bir tehlikedir. Siber zorbalık nedir? En iyi, bir kişiyi üzgün, kızgın, korkmuş ve bazı üzücü durumlarda intihara meyilli hissettirmek için internete bağlı iletişim cihazlarının kullanılması olarak tanımlanabilir. Çocuklarımızın özgüven duygularını yeterince oturttuğumuzda bu tarz olumsuzluklar karşısında hayattan kopmayacaklarını ve yine siz ailelere çok büyük sorumluluklar düştüğünü hatırlatalım.
Çocuğunuz özel alanlara ihtiyaç duyan bir yaşa gelene kadar evdeki bilgisayarları sizin de görebileceğiniz alanlarda tutmak akıllıcadır. Ancka nihai çözüm değildir. Zira çocuklar belli bir yaştan sonra kendi odalarında vakit geçirmeye ihtiyaç duyarlar ve bu noktada bu madde geçerliliğini yitirir. Çocuğunuzun kendi odasında vakit geçirme yaşları geldiğinde birazdan aşağıda okuyacağınız koruma yazılımlarını kullanmak ise diğer bir alternatiftir.
Yukarıda bahsettiğimiz gibi, internet kavramı, teknolojileri ve tedbirleri bağlamında siz ne kadar bilinçli olursanız, çocuğunuzu da o kadar koruyabilir ve yönlendirebilirsiniz.
Çocuklarınızla çevrimiçi zaman geçirmek, onların oynadığı oyunları arkadaşı gibi birlikte oynamak çocuğunuzun çevrimiçi çevresi hakkında size fikir verebilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken, çocuğunuzun özel alan algısına zarar vermemektir. Bu tarz hareketleri sürekli tekrarladığınızda çocuğunuz kendi alanına giriliyor algısı yaratabilir ve sizden kaçınmasına yol açabilir. Bu dengeyi ayarlayabildiğiniz zaman çocuğunuzun sosyal medya hesaplarındaki arkadaşları, tükettiği içerikler konusunda bilgi sahibi olabilir ve alınması gereken bir tedbir var ise önceden görebilirsiniz.
Çocuğuzun internet kullanımı seansları çok uzun saatlere varıyorsa, tükettiği içerikleri kontrol etmek faydalı olabilir. Uzun saatler internette bulunmasını gerektiren durumları bilmek önemlidir. Birileri çocuğunuz ile şantaj yolu ile zorla sohbet ediyor olabilir. Arkadaş baskısı ile kendisi istemiyor olsa bile uzun saatler oyun oynayabilir. Bu tarz durumların önüne geçmek için çocuğunuzda bir kullanım süresi algısı yaratmak herkesin faydasınadır.
Tıpkı sizin interneti anlamanız gibi, onların da anlamasını sağlamak için, çocuğunuzla sık sık internet terminolojisi bağlamında teknolojik fayda ve zarar tartışmaları yapın. Çocuklarınız tüketimsel süreçlerin sonunda neler yaşayabileceğini doğrudan bilsin ve algılasın. Çocuğunuza bu konu ile alakalı farkındalık kazandırmak pek çok sorunun önüne baştan set çekebilir.
Özellikle belli bir yaşa kadar bu tarz etkinliklerin sizin kontrolünüz dışında gerçekleşmesini engelleyin. İnternetin bilgiyi ve görseli indeksleme metodları nedeniyle internete yüklenen bir görüntünün silinmesi çok uzun ve maliyetli bir süreç olabilir. Çocuğunuz farkında olmadan daha sonra pişman olabileceği görüntüleri internete yüklediğinde bunun için geri dönüş oldukça zordur. Bu nedenle, bu indirme ve yükleme işlemlerinin sizin kontrolünüzde olmasını sağlayın.
İnternete bağlanmanızı sağlayan firmaların çocuk ve ailelere yönelik koruma paketleri bulunmaktadır. Bu nedenle abone olduğunuz firma ile iletişime geçerek sizi biraz daha rahatlatacak ve yine sizin kontrolünüzde olacak çeşitli yazılımları kullanabilirsiniz.
Doğrudan Google firmasının sunduğu bir program olan Google Family Link ile ekran süresi yönetimi, uygulama izinleri, takipleri vb pek çok imkana erişebilirsiniz.
Yazılımı Android cihazlarda kullanmak için, buraya tıklayarak indirebilirsiniz.
Apple kullanıcıları için en iyi alternatiflerden biri olan ve çok uzun yıllardır bilişim güvenliği alanında faaliyet gösteren McAfee firmasının yazılımı olan Safe Family: Çocuk Güvenliği ile benzer filtrasyon ve takip özelliklerine sahip olabilir ve çocuğunuzun internet kullanımını daha güvenli hale getirebilirsiniz.
Yazılımı iOS cihazlarda kullanmak için, buraya tıklayarak indirebilirsiniz.
